انواع غلتک ها و کاربردهایشان

معمولا در روند راهسازی و خاک برداری ماشین های زیادی دخیل هستند. در این مقاله به نقد و بررسی یکی از مهم ترین آن ها، یعنی غلتک می پردازیم.

غلتک چیست؟

سطوح مختلف زمین در حالت عادی توانایی تحمل ضربات و تنش های عملیات راهسازی را ندارند. بنابراین باید متراکم شوند.
غلطک نوعی ماشین است که در عملیات های راهسازی کاربرد دارد. این ماشین سطوح زمین را متراکم می کند.
متراکم کردن یعنی نزدیک کردن ذرات خاک به هم دیگر که با خارج شدن هوا از بین آن ها صورت می گیرد. این عملیات با استفاده از ماشینی به نام غلتک انجام می شود.
غلتک ها یک تاریخچه ی طولانی دارند. بعضی از آن ها را در گذشته به حیوانات مزرعه می بستند و برای مصارف کشاورزی استفاده می کردند. رفته رفته از این ماشین برای منافع راهسازی استفاده شد.

انواع غلتک ها:

_غلطک های شبکه ای((Grid or mesh rollers
_غلتک های ارتعاشی(vibratory rollers)
_غلتک های پاچه بزی(tamping foot rollers)
_غلتک های کفشک دار(segmented pad rollers)
_غلتک های فولادی صاف(smooth steel drum rollers)
_غلتک های پنوماتیک(pneumatic rollers)

غلتک های شبکه ای(Grid or mesh rollers):

از غلتک های شبکه ای برای متراکم کردن خاک های درشت و سنگ های هوا زده استفاده می شود و برای خاک های رسی و یک نواخت مناسب نیستند.
در این غلتک ها، شبکه ای از میله های فولادی یک سطح سنگین را می سازد. که در حین کار خاک را پراکنده نمی کند و سرعت خوبی دارد.
غلتک های شبکه ای به طور کلی یک واحد یدک کشی هستند. همچنین فشار تماس بالایی دارند.

غلتک های ارتعاشی(vibratory rollers):

برخلاف غلتک های شبکه ای این غلتک ها مناسب ترین نوع برای سنگ های خرد شده و شن ها می باشند.
خاک، آسفالت و بتن دارای فضاهای خالی طبیعی هستند. این فضا ها میتوانند باعث تاب برداشتن و فرو رفتن ساختمان شوند و از این طریق به سازه آسیب برسانند. غلتک های ارتعاشی با یکپارچه کردن ساختار اصلی ساختمان مانع آسیب های جدی می شوند. همچنین این غلتک ها مقداری از رطوبت خاک را کم می کنند بنابراین مناسب راهسازی در مناطق مرطوب می باشند.

غلتک های پاچه بزی(tamping foot rollers):

این غلتک ها به دلیل وجود تعداد زیادی شاخه های مستطیلی شکل ( به اصطلاح پا) به این نام معروف شدند.
غلتک های اچه بزی بهترین گزینه ها برای فشرده سازی خاک رس هنگام راهسازی می باشند. مزیت بزرگ آن ها توانایی سنگین تر کردن وزن غلتک با نصب قطعات مختلف می باشد زیرا این کار عملکرد غلتک را بهبود می بخشد. معمولا در پروژه هایی با خاک رس مرطوب و دیگر خاک های ریز در اعماق زمین از غلتک های پاچه بزی استفاده می شود.
در استفاده از این غلتک ها یک نکته ی خیلی مهم وجود دارد:
در بعضی پروژه ها مقدار هوا در خاک خیلی زیاد است. در این مواقع غلتک باید به سریع ترین حد ممکن حرکت کند زیرا سرعت زیاد باعث می شود هوا بهتر از خاک خارج شود.

غلتک های کفشک دار(segmented pad rollers):

فرق این غلتک ها با غلتک های پاچه بزی وجود صفحات بزرگ فولادی به جای شاخه های مستطیلی است. این غلتک ها اختلال خیلی کمی در سطح خاک ایجاد
 می کنند.

غلتک های فولادی صاف(smooth steel drum rollers):

این نوع غلتک ها غالبا به دو دسته تقسیم می شوند. غلتک های دو محوری یا پشت سر هم و غلتک های سه چرخ.

غلتک های دو محوری:

این غلتک ها برای سطوح صاف مانند بزرگراه ها عالی هستند و می توان یک بزرگراه را به طور کامل با استفاده از آن ها صاف و هموار کرد. غلتک های دو محوری یک محور در قسمت جلویی ویک محر در قسمت پشتی دارند و هر دو به همراه یکدیگر کار می کنند.

غلتک های سه چرخ:

اکثر مردم وقتی به غلتک های مخصوص راهسازی فکر می کنند تصویری از یک غلتک سه چرخ را تصور می کنند. این غلتک ها معمولا یک محور فولادی در جلو و دو چرخ مخصوص در عقب دارند. آن ها به دلیل اندازه ی کوچکتر در فضاهای تنگ و پروژه های سخت و تخصصی به کار می روند.
از غلتک ها سه چرخ می توان در ایجاد پایه ی ساختمان ها سنگ فرش بزرگراه ها و پیاده رو ها به خوبی بهره برد اما به دلیل وزن زیاد در قسمت جلویی روی برخی سطوح دیگر غلت نمی زنند.

غلتک های پنوماتیک(pneumatic rollers):

این غلتک ها چندین ردیف تایر لاستیکی در قسمت جلو یا عقب دارند. آن ها معمولا برای رسازی ها استفاده می شوند و می توانند ظاهری صاف و صیقلی به پروژه ببخشند. همچنین این غلتک ها برای رو سازی های قیری سرد و لایه های خاک سست، متراکم کردن خاکریز سد ها و متراکم کردن بستر فرودگاه ها نیز کاربرد دارند.

آیا برای متراکم کردن خاک تنها از غلتک ها استفاده می شود؟

غلتک ها تنها ماشین هایی نیستند که خاک را متراکم می کنند.
رامر ها(کوبه ها) و صفحات ارتعاشی از دیگر ماشین های قابل استفاده در این زمینه می باشند.

چگونه می توان یک غلتک راهسازی مناسب انتخاب کرد؟

انتخاب کردن یک غلتک مناسب از مهم ترین مراحل راهسازی می باشد زیرا اگر از غلتک های مناسبی استفاده نشود ممکن است ساختار زمین حفره های هوا داشته باشد. این امر موجب خسارت های جبران ناپذیر مانند فرو رفتگی ساختمان می شود.
یکی از فاکتور های انتخاب غلتک مناسب طول پروژه است. بسته به بازه ی زمانی که به غلتک احتیاج دارید، گاهی اجاره ی غلتک ها مقرون به صرفه تر از خرید آن ها می باشد.
فاکتور بعدی نوع خاک در زمین شماست. نوع غلتک به کار رفته در ماسه باید با غلک به کار رفته در خاک رس متفاوت باشد. برای مثال هنگام آسفالت کردن یک غلتک ارتعاشی بهترین انتخاب است.

سخن پایانی:

غلتک ها در بهبود و تعمیر سطوح عالی عمل می کنند. بنابراین می توان از آن ها به عنوان یکی از قابل اعتماد ترین ماشین آلات راهسازی در پروژه های مختلف استفاده کرد. درک مزایای هر غلتک می تواند انتخاب آن ها برای پروژه ی مورد نظر شما آسان تر کند.

منبع: https://www.bigrentz.com/blog/types-of-rollers